POES
HOE DE KAT DE MENS VANGT
“Voor een kunstenaar vertegenwoordigt een poes de kunst zelf: aaibaar en gevaarlijk, sierlijk en sfinxachtig, zuiver en mysterieus. Toen Jan Wolkers als zesjarig jongetje van zijn streng gelovige vader hoorde dat dieren geen ziel hadden en dat zijn lapjeskat niet naar de hemel zou gaan, knapte er iets in hem. Hij kon niet meer geloven. Zonder dier geen hemels vertier. Dan ging hij net zo lief niet dood.”
— Onno Blom —
Katten zijn vandaag populairder dan ooit, maar waar komt die fascinatie vandaan? Welke rol speelden poezen in vroegere samenlevingen? Uit recent onderzoek blijkt dat de kat er zo’n 10.000 jaar geleden zelf voor heeft gekozen om zich aan de mens te binden. De Egyptische cultuur is de eerste die op grote schaal katten afbeeldt. Maar ook in andere religies komen katten aan bod: de profeet Mohammed had naar verluidt een speciale band met zijn kat en op Cyprus was er in de middeleeuwen een ‘kattenklooster’, waar monniken voor katten zorgden. Vanaf de twaalfde eeuw werden katten in Europa steeds meer
geassocieerd met de duivel en hekserij.
De duivel verscheen soms in de vorm van een kat en soms transformeerden heksenzelf in katten om ‘kattenkwaad’ uit te halen.Die slechte reputatie zou de kat nog eeuwenlang meedragen.
Dit rijk geïllustreerde boek zet de unieke relatie tussen mens en kat in de kijker. Ook de bijzondere link tussen vrouwen en katten, de vaak schunnige dubbelebodems in kunstwerken en de tweeledigebetekenis van het woord ‘(stoei)poes’ worden uitgebreid belicht.
Op een speelse, visuele manier gaan recente wetenschappelijke inzichten in dialoog met historische en hedendaagse kunst en fotografie. Negen hoofdstukken en meer dan 200 foto’s uit tal van internationale collecties bieden een blik op de kat als huisdier, god, duivel, vrouw, muze, collega, reus, Very Important Pussy en vriend.
Met teksten van Onno Blom, Sandrin Coorevits, Jo Coucke, Marjan Doom, Hannelore Franck en Delphine Lecompte.
Publicatie bij de gelijknamige tentoonstelling in het Yper Museum van 1 mei 2021 tot 16 januari 2022.
Morena Fortino
Harry Whittier Frees, Library of Congress
Ministère de la Culture – Médiathèque de l’architecture et du patrimoine, Dist. RMN-Grand Palais / Willy Ronis
Musea Brugge, www.artinflanders.be, foto Dominique Provost
Gjon Mili, Getty Images
Belga Image
Ralph Crane,