Zoönose

Begin februari 2020 kocht ik de ramsj-editie van dit boek uit 2012 dat toen nog ''Van mens op dier'' heette. Ik kocht het omdat ik in die tijd bij toeval in mijn archief van ''aan te schaffen boeken'' grasduinde en daarin een zeer lovende recensie tegenkwam van het boek, indertijd geschreven door Ellen de Visser van De Volkskrant. De kop van de recensie luidde ''Zoönose'', dus de titel waaronder het boek - heel terecht - nu opnieuw wordt uitgegeven.
Ik was bij lezing meteen gegrepen en ...gealarmeerd. Het RIVM en de toenmalige minister van gezondheid Bruins spraken toen nog de geruststellende woorden dat de epidemie die in Wuhan begonnen was, niet onze kant op zou komen. We weten nu beter.
Het boek, geschreven in 2012, had een vooruitziende blik. De Engelse ondertitel van het boek luidde: ''Animal infections and the next pandemic''. En om te bewijzen hoe goed de schrijver in de toekomst kon kijken, hier twee citaten uit het boek: ''Zal de volgende pandemie veroorzaakt worden door een virus? Zal de volgende pandemie afkomstig zijn van een marktkraam in het zuiden van China?" (pag. 41) en (waar David Quammen een vooraanstaande Amerikaanse viroloog aan het woord laat): ''We zouden eigenlijk een overzichtsartikel over vleermuizen en hun virussen moeten schrijven'' zei hij. ''Dit vleermuiscoronavirus is echt heel interessant'''(pag. 328).
Het laatste geldt zeker ook voor dit boek: echt heel interessant

Geschreven bij Zoönose

E-lezers kunnen zich wat geld besparen door de goedkopere eerdere versie van dit boek "Van dier naar mens" te downloaden. Men mist dan het nawoord (6 pagina's) over de huidige pandemie, maar dat lijkt me niet veel toe te voegen: in een recent interview werd de auteur gevraagd of hij een nieuwe editie overwoog, waarop hij antwoordde "dan voeg ik drie woorden toe: I told you".

Maar een buil zal men zich sowieso niet vallen, want dit is in alle opzichten een enorm goed boek: heel relevant, heel informatief en heel goed geschreven! Een betere gids is nauwelijks denkbaar.

'Zoönose' is zo'n boek waarvan je na lezing denkt 'waarom heb ik dit boek niet veel eerder gelezen?' Nu begrijp ik eindelijk wat de relatie is tussen 'natte markten' in Zuid-China, intensief reizen en het uitbreken van een pandemie.
David Quammen beschrijft in heldere, niet mis te verstane taal hoe infectieziekten als sars, covid, q-koorts, ebola en zelfs de ziekte van Lyme ontstaan en ook waar de oorzaken liggen. Daarbij maakt hij op een haast filmische manier inzichtelijk dat er een verband bestaat tussen onder meer woudkap voor het aanleggen van soya of palmolieplantages, jagen op en massaal binnendringen van leefgebieden van wilde dieren (bushmeat), en uitbraken van ernstige infectieziekten. Voor deskundigen op het gebied van deze infectieziekten was het geen vraag of, maar vooral wanneer The Next Big One zou plaatshebben. Hoewel de boodschap niet een optimistische is, dient Quammen hem op met onderkoelde humor en aan de hand van spannende scenes. Een film als Contagion is er saai bij.

Quammen schreef dit boek al in 2012, maar als je het leest, had het net zo goed de afgelopen maand kunnen zijn geweest. Ik kan dit boek aan iedereen aanraden die meer in de achtergronden wil duiken.