Geschreven bij Let op mijn woorden
Het is een heel fijn, gevoelig boek, dat vooral gaat over mensen, hoe ze in elkaar zitten en hoe
ze met elkaar omgaan. Je leert ze tot in hun diepste vezels kennen.
Op de Beeck kiest haar woorden met uiterste precisie. Voor elke zin lijkt ze geheel en al in de
huid van haar personages te kruipen. En die staan er dan ten voeten uit, zowel in wat ze in hun
vaak heftige dialogen zeggen, als in de niet aflatende stroom 'metagedachten', de verwoording
van het denken over het eigen denken.
Het gaat om een bescheiden aantal personages, maar wat een uiteenlopende karakters zijn het.
Er is één hoofdpersoon, Lise, die we eerst leren kennen als vijftienjarige, maar in het tweede
deel als assistent oncologie in een academisch ziekenhuis op de afdeling kinder-leukemie.
Lise is superslim, wijs, lief, zorgzaam voor haar ouders en later voor haar patiëntjes, maar ze
heeft een paar psychische problemen waar ze in dreigt vast te lopen.
Ik vind het overigens bewonderenswaardig hoe Op de Beeck daarbij in de huid van een vijftienjarige
weet te kruipen, terwijl deze vijftienjarige tegelijkertijd qua volwassenheid haar leeftijd
ver vooruit is.
Dan is er Lise's moeder. Zij wil het allemaal overdreven goed doen, maar ze praat iedereen de
oren van het hoofd, walst over iedereen heen en is in feite alleen maar met zichzelf bezig. Een
onmogelijk mens.
Er is ook Lise's vader, emeritus-hoogleraar, ooit zeer gewaardeerd door zijn studenten, een
verstandige man, maar hij weet geen raad met zijn twee stukgelopen huwelijken; zijn eerste
vrouw was van de ene op de andere dag verdwenen, en nu zit hij met deze kletspraatzieke matrone.
Zich terugtrekken in zwijgzaamheid is zijn redding.
Lise's jongere broer, David, is een wat balorige puber, die zich thuis nergens iets van aantrekt,
hoogstens wat laconieke opmerkingen maakt. Hij redt zich wel.
Lise probeert zich staande te houden door steeds op haar tenen te lopen om niemand te kwetsen;
ze is wel super-intelligent, maar tegelijkertijd zó perfectionistisch dat zij zich bij alles op
hetzelfde moment afvraagt of wat ze deed of zei niet straal-verkeerd was; nooit is zij tevreden
met zichzelf. Zelfs over haar lichaam voelt zij zich ongelukkig, permanent schaamt ze zich
daarvoor. Zij weet aan al haar zelfverwijt zelfs niet te ontkomen in haar werk als zij - in deel
twee - een uiterst begaafde en hoog gewaardeerde assistent-arts is. Zelfvertrouwen komt nooit.
Desondanks zijn de gesprekken die zij voert vaak amusant door de uiterst rake, haast brutale
vragen die zij, ook al als vijtienjarige, stelt en de antwoorden die zij geeft.
De liefdes die zij heeft mislukken, omdat zij zich nooit durft over te geven, en de mannen die zij
kiest vooral met zichzelf bezig blijken te zijn. Het meest waarachtig is de puberliefde met de
getrouwde wiskundeleraar die haar adoreert, maar op een goede dag door zijn vrouw tot de
orde wordt geroepen.
Lise houdt in al haar tobberijen wel tot het einde toe hoop, en als het mis gaat weet ze zich
steeds weer ongelofelijke sterk staande te houden. Zij is een oersterke vrouw, ondanks haar
psychische mankementen. Het meest van streek is zij misschien als een leukemiepatiëntje,
waar ze met tweehonderd procent inzet voor heeft gestreden, tenslotte toch overlijdt.
De weinige andere personages die we leren kennen zijn een onmogelijke, oudere stiefzus uit
vaders eerste huwelijk, die een totaal ontspoord leven leidt en dat wijt aan haar ooit àl te lieftallige
vader. En dan zijn er nog een vriendin, Tess, die psycholoog is; een wijze vriendin van
Lise's moeder, die dat contact helaas niet vol weet te houden, maar wel Lise steunt; en tenslotte
is er zo nu en dan voor Lise 'een lief', zoals dat in het Vlaams blijkt te heten.
Al deze scherp gebeeldhouwde karakters zijn overigens zo herkenbaar als het maar kan. In die
zin houdt Op de Beeck haar lezers een niet te onderschatten spiegel voor.
