Geschreven bij Vergeten reus
Recensie door Roosje
Soort van *spoilers*, vrees ik; ik ga een beetje puzzelen en daarom vertel ik misschien iets meer dan jij wilt weten als je het boek nog niet gelezen hebt. Lees anders alleen even de twee alinea’s hieronder, die gaan over de essentie van deze roman.
Wat aan de basis ligt van dit verhaal is vergetelheid versus herinnering; vergetelheid lijkt vaak een beter ‘ding’ dan mensen veronderstellen; maar mensen willen zich altijd alles precies herinneren, mensen willen altijd alles weten, zoals Eva en Adam zich ook niet konden inhouden bij het zien van de boom van goed en kwaad.
En het boek gaat over de liefde tussen man en vrouw, hoe diep is die liefde werkelijk? Zijn echtelieden in staat elkaar liefde te blijven geven en elkaar te vergeven indien ontrouw en elkaar pijn doen een mens diep in het hart treffen, te diep? En is iedereen te vertrouwen, is vooral ‘the smooth talker’ te vertrouwen, de verleider, de duivel? Kun je de duivel herkennen? Telt een gewaarschuwd mens werkelijk voor twee? De liefde tussen man en vrouw staat ook symbool voor de liefde en vergevingsgezindheid tussen de mensen, tussen verschillende bevolkingsgroepen.
Niet voor niets gebruikt Ishiguro de mystieke, mysterieuze, sprookjesachtige, hoofs-romantische verhalen rondom het in nevelen gehulde rijk van Arthur als achtergrond voor zijn verhaal. De ‘Pax Brittanica’ (term is van mij, rdv), de relatieve vrede tussen de verschillende volken, Britten, Picten, Saksen, Schotten e.d., weliswaar onder de bezielende leiding van de Britse koning Arthur, is een broederlijk en ridderlijk-hoofs symbool voor de vrede tussen verschillende volkeren.
De schrijfstijl is ook in de vorm van een middeleeuws ridderverhaal: licht formeel en wat ouderwets. Dat heeft Ishiguro beslist opzettelijk gedaan. Er is in deze roman dan ook niet veel plaats voor iets als psychologische ontwikkeling van de personages. Mij stoort dat niet, ik vind het passend, maar Auke Hulst vindt het een tekortkoming, in zijn bespreking van deze roman in de NRC; te lang, te saai, geen echte diepgang, geen ambiguïteit, geen subtiliteit, schrijft hij. Ik ben het niet met hem eens. Ishiguro schreef zijn boek als een Arthur-roman: daarin is geen plaats voor psychologie, voor diepgang zoals ‘wij’ dat verstaan. Ambiguïteit is er genoeg in dit boek. Te lang?, nee, dat vind ik ook niet. Ik heb me moeiteloos mee kunnen laten nemen door het verhaal in dit boek. Wat mij een beetje stoorde was dat het verhaal van de draak alles ineens zo verhelderde; de puzzel bleek gelegd, alle stukjes pasten.... bijna, want het eind voor Beatrice en Axl was nog niet gekomen. Hun einde kwam toen zij aan het strand stonden en de veerman hen opwachtte met zijn bootje dat maar groot genoeg is voor een passagier.... Een schitterend open einde, dat al voorbereid is aan het begin met de jammerende vogelachtige vrouw en het konijn en de rationele en retorisch begaafde veerman. Wie betaalt de veerman? Waar en wat is de obool voor Charon?*
