Geheim leven

Begin twintigste eeuw vindt er in het Friese Nije Siel een tragedie plaats. Catharina Kingma sterft na een langdurig ziekbed. Als enkele weken later haar buurman onder verdachte omstandigheden verdrinkt, begint het geroddel in het dorp pas goed. Buurvrouw Imke wordt ervan verdacht Catharina langzaam vergiftigd te hebben en haar eigen man te hebben laten verdrinken, om samen met de man van Catharina -Lambert- verder te kunnen leven. Het lichaam van Catharina wordt zelfs opgegraven om eventuele sporen van vergiftiging te kunnen vinden.
De auteur heeft deze verhaallijn niet zelf bedacht. Een oud krantenartikel waarin de opgraving vermeld wordt trekt haar aandacht. Het gaat om haar eigen overgrootmoeder, Catharina Onderweegs. Ze gaat op onderzoek uit en weet zo het familiegeheim te ontrafelen.
Het verhaal begint in 1918, als Catharina nog heel jong is en naar school gaat. Haar beste vriendin overlijdt aan de Spaanse griep, zelf weet ze deze ziekte ternauwernood te overleven. Ze komt deze klap niet meer te boven en verhuist van Den Haag naar Friesland, om bij haar oom en tante aan te sterken. Ze trouwt met Lambert, overleeft enkele miskramen en krijgt uiteindelijk twee gezonde kinderen. Maar ze wordt nooit meer de oude. De zwartgallige stemming waar ze elke dag in verkeert, heeft de auteur heel goed weten te verwoorden. Je wilt Catharina af en toe wel door elkaar schudden. Waarom is ze niet wat liever voor Lambert?
Als buurvrouw Imke in haar leven verschijnt, komt de zon ook weer een beetje terug in haar leven. Totdat alles afschuwelijk mis gaat. In dit gedeelte van het verhaal zit veel spanning. Je voelt dat er iets broeit tussen Imke en Lambert, je voelt de boosheid van oudste dochter Elza en ondertussen vraag je je af wie er nou schuldig is aan alle dramatische gebeurtenissen.
De perspectieven van het verhaal zijn wisselend. De ene keer is Catharina aan het woord, de andere keer Lambert. Later in het verhaal horen we ook de stem van Elza.
Na het overlijden van Catharina en het ongeluk van de buurman, springt het verhaal ineens naar 2018. Daar lezen we hoe het nu met de inmiddels 95-jarige Elza gaat. In het werkelijke leven is dit de grootmoeder van de auteur, Klaasje de Jong. Ze heeft haar hele leven nooit meer gepraat over de tragedie die in haar familie heeft plaatsgevonden en haar kinderen en kleinkinderen zijn dan ook nergens van op de hoogte. Haar broertje Wander is met hun vader en Imke naar Amerika verhuisd toen hij twee jaar oud was. Elza heeft haar broertje nooit meer gezien.
We lezen hoe de dochter en kleindochter van Wander een geheim kistje op zolder vinden (altijd spannend, geheime kistjes op stoffige zolders) met oude geboorte- en trouwaktes en zo ontdekt Wander dat Imke niet zijn echte moeder was én dat hij een zus heeft. Hij besluit met zijn familie naar Nederland te gaan om Elza te zoeken.
Helaas vertraagt het verhaal hier wel een beetje. De auteur blijft te lang hangen bij de karakters en de levens van de kinderen en kleinkinderen van Elza en Wander, terwijl je maar één ding wilt weten: zullen broer en zus elkaar terugzien?
Aan het eind wordt er opnieuw een sprong gemaakt naar het verleden en wordt de ware toedracht uit de doeken gedaan. Het verhaal sluit weer af in 2018.
Ondanks dat het de spanning wat wegneemt, zijn de uitgebreide karakterschetsen wel heel goed uitgewerkt. De personages hebben allemaal een eigen stem en als lezer heb je aan sommigen een beetje een hekel en anderen vind je gewoon leuk. Ook worden de overeenkomstige familietrekjes in de diverse generaties hierdoor duidelijk zichtbaar.
Carla de Jong heeft van haar eigen familietragedie een mooie, dramatische roman weten te maken. Het eerste gedeelte, wat zich afspeelt in het verleden, is beter geschreven dan het tweede gedeelte, dat is iets te langdradig, maar toch is het een heerlijke familiegeschiedenis om te lezen.

Ik mocht het boek van Carla de Jong vooruitlezen en ik heb het verslonden. Ik ken Carla's eerdere werk binnen het spanningsgenre en ik was benieuwd naar deze roman van haar hand. Het is een verhaal uit haar eigen familie, echte feiten vermengd met fictie en het is levensecht neergezet. Je waant je in Friesland, in de jaren dertig, maar Carla neemt je net zo gemakkelijk mee naar het heden als we kijken naar de jongere generaties van de familie. Een familie neerzetten met de juiste dynamiek en genetische trekjes is erg moelijk, laat staan over generaties heen, maar dat is in 'Geheim leven' erg goed gelukt. Je ziet de mensen voor je en leeft met ze mee. Daarnaast is 'Geheim leven' ook erg spannend, als de gang van zaken langzaam wordt ontrafeld. Met cliffhangers en flashbacks weet Carla je 450 pagina's vast te kluisteren aan dit fascinerende verhaal. Knap werk en wat mij betreft een echte aanrader.

Je familie kies je niet zelf. De hoofdpersoon uit Geheim leven, Elza, had je als lezer graag een fijnere en warmere familie gegund. Het verhaal speelt zich af in het heden en het verleden. Hier wordt door de auteur ook in afgewisseld. Voordat we kennismaken met Elza gaat de auteur in op de jeugd van de moeder van Elza. Dit is mooi gedaan, omdat de gebeurtenissen die daarna volgen en haar gemoedstoestand daarna beter te plaatsen zijn. Het is een jeugd van teleurstellingen en verdriet. Na een sprong in de tijd stapt de auteur over op het leven van Elza. Elza groeit op in de jaren dertig. Vooral haar moeder heeft het zwaar met depressies en het feit dat ze moeilijk kinderen kan krijgen. Dit heeft zijn weerslag op het hele gezin. De vader van Elza zoekt de gezelligheid op bij de nieuwe buurvrouw die met haar vrolijkheid zowel bij hem, als ook bij zijn vrouw wat lichtheid in het leven brengt. De gebeurtenissen spelen zich af in een fictieve plaats ergens in Friesland. Elza kan goed leren, maar als het steeds slechter gaat met haar moeder moet zij van school en zorgt ze voor haar broertje. De eenzaamheid en frustratie is mooi omschreven. Weer lijkt er een generatie te zijn die hierdoor getekend is. Nergens wordt dit expliciet aangegeven, maar dit is wel heel voelbaar.

Een verhaallijn in het heden speelt zich af in de Verenigde Staten. Een oude man die het einde voelt naderen, wil schoon schip maken en ruimt met zijn dochter en kleindochter de zolder op. Hij vindt daar informatie over zijn Nederlandse familie en zo komen de Nederlandse en Amerikaanse verhaallijn bij elkaar.

De auteur heeft Geheim leven gebaseerd op waargebeurde feiten en heeft dit aangevuld met haar eigen fantasie. Zo is de Amerikaanse verhaallijn aan haar eigen fantasie ontsproten. Het maakt het boek iets meer tot een roman en geeft ruimte aan een derde generatie die voor een deel ook weer met teleurstellingen over het leven te maken heeft. De grote vraag van dit boek is of teleurstelling, eenzaamheid en frustratie generaties door blijven gaan of dat deze ketting ook doorbroken kan worden. De auteur laat dit open, maar geeft wel hoop voor de toekomst. Geheim leven is een mooi toegankelijk familieverhaal met veel liefde geschreven.