Het litteken van de dood

Geschreven bij Het litteken van de dood

Ik houd erg van Nederlandse literatuur en schrijversbiografieen. Zo heb ik ook de biografie van Gerard Reve (geschreven door Nop Maas) en Willem Frederik Hermans (geschreven door Willem Otterspeer gelezen).
Hoewel ik Gerard Reve als schrijver hoger heb zitten dan Jan Wolkers, vind ik deze biografie een stuk beter dan de biografie van Reve of die van Hermans.
Blom schrijft erg vlot en heeft m.i. een goede mix tussen het beschrijven van Wolkers' leven en het beschrijven van zijn werk.
Hij vermeldt soms veel details, maar dat zorgt er juist voor dat Wolkers gaat 'leven'. Ik heb het met heel veel plezier gelezen en val, nu het uit is, een beetje in een zwart gat. Het boek spookt telkens nog door mijn hoofd (in positieve zin).

Als je van Nederlandse literatuur houdt, graag Wolkers leest, of een goed tijdsbeeld wil van het leven in de twintigste eeuw: aanschaffen!

Geschreven bij Het litteken van de dood

Voor deze dikke biografie van Jan Wolkers (bijna duizend bladzijden) had ik twee weken ingepland en... dat heb ik op het nippertje gehaald. Hoewel ik tijdens het lezen van de eerste tweehonderd, tweehonderdvijftig pagina’s het idee had dat ik er nooit doorheen zou komen - nee, zelfs vreesde het boek te moeten wegleggen. En aan de inhoud lag het niet. De jeugd van Wolkers is boeiend genoeg en de auteur heeft zijn research prima op orde. Maar Onno Blom heeft zich misschien te zeer en te lang (10 jaar) in zijn onderwerp vastgebeten. Want wat ik las was het product van een biograaf die zoveel wil vertellen, dat hij slecht uit de startblokken komt. Die het overzicht kwijt is. Die last heeft van schrijfkramp. Zodra Blom de jeugd van Wolkers achter zich laat en zijn licht over leven en werk van de kunstenaar en romancier laat schijnen, lukt het opeens wel. Hij durft vrijer te schrijven - zo vrij dat er hier en daar opzichtige fouten in sluipen (hoe zit het nou met die schrijfmachine waar hij zogenaamd al zijn werk op heeft getikt, terwijl hij later een nieuw exemplaar koopt en daarmee vrolijk verder gaat; waarom bewegen de mensen in zijn leven zich op een onmogelijke manier door de stad Amsterdam?) - en weet Wolkers zo alsnog tot leven te wekken. Zijn dwalingen wil ik de Leidenaar Blom graag vergeven. Eenmaal op dreef neemt hij je op sleeptouw en wens je alleen nog maar door te lezen. Hij introduceert het ene na het andere interessante weetje en legt verhelderende verbanden. Hij verlaagt zich nergens tot blinde heldenverering, maar toont overtuigend aan dat Wolkers ook niet het monster was dat de media in diens hoogtijdagen van hem schetsten. Driekwart van het boek heb ik zitten smullen van wat me werd voorgeschoteld en ik zou Blom dan ook willen adviseren voor een latere druk het eerste deel - los van de oorspronkelijke tekst, los van aantekeningen - helemaal opnieuw te schrijven en net zo te laten sprankelen als de rest van de biografie. Als dat lukt, zal vrijwel iedereen het boek vijf sterren toekennen. Als dat lukt, zou ik met betrekking tot deze biografie van een meesterwerk durven spreken. Een meesterwerk dat in deze versie helaas nog het predicaat ‘gemankeerd’ meekrijgt.

Geschreven bij Het litteken van de dood

Bij het zien van de cover zie je meteen over wie dit boek gaat. Het is voor te stellen dat mensen die hem niet hebben gekend, het boek vanwege de cover voorbij zullen lopen, maar tegelijkertijd ook nieuwsgierig worden naar het boek omdat je het gevoel hebt dat de ogen je volgen, wat uiteraard niet zo is. Voor diegenen die hem en/of zijn werk hebben gekend zal het boek nieuwsgierig maken naar de inhoud. De titel wordt al na een paar hoofdstukken duidelijk en dan kan je alleen maar concluderen dat die heel goed gekozen is. De hoofdstukken hebben allemaal passende titels waarbij je gelijk een idee hebt waar de hoofdstukken over zullen gaan.
In het proloog kan je lezen hoe de auteur erop kwam om een biografie over Jan Wolkers te schrijven, waarom hij dat deed en hoe hij te werk is gegaan om deze biografie te schrijven. Je kan merken dat hij er heel veel werk in heeft gestoken. Na het lezen van dit boek heb je het gevoel dat je Jan persoonlijk hebt gekend, dat je bijna alles van hem weet. Hij is niet mooier gemaakt dan hij was, maar precies zoals hij was met zijn goede- en mindere kanten. Het is soms net of je Jan zelf hoort praten, dat hij zijn eigen verhaal verteld en dat de auteur hooguit af en toe wat heeft aangevuld.
Je krijgt een goed beeld van zijn grootouders en zijn ouders, het gezin waar hij in opgroeide, de relaties die hij had, zijn gezinnen. Waarom hij stopte met geloven, hoe hij beeldhouwer, schilder en schrijver is geworden. Na het lezen van dit boek weet je wie hij bewonderde, wat hij vond van de kritieken op zijn werk, hoe hij te werk ging, hoe hij op de ideeën kwam voor een beeld, schilderij en boek. Sommige stukjes komen bekend voor omdat je ze al eens in een interview hebt gehoord of gelezen zoals het verhaal over de Zangeres Zonder Naam.
Hij laat je, zelfs 10 jaar na zijn overlijden, anders naar bepaalde dingen kijken. Je krijgt bijvoorbeeld, als je die al niet had, bewondering voor de natuur en dieren. Bepaalde stukjes zullen voor sommigen herkenbaar zijn zoals omgaan met het verlies van een kind. De schuldgevoelens die je kan hebben. Soms moet je ook wel lachen zoals bijvoorbeeld bij de opmerking van Gerrit als er in het gezin Wolkers weer een op komst was.
Na het lezen van dit boek wil je de genoemde boeken gaan (her)lezen, je wilt zijn beelden en schilderijen gaan bekijken.
De foto's maken het boek af, je krijgt daardoor een nog beter beeld van Jan's leven.
Minpuntje is dat de noten niet onderaan de bewuste pagina staan, maar achterin, waardoor je die eerst moet zoeken.
Kortom: dit boek is een echte aanrader voor iedere Jan Wolkers fan. Het is overigens geen boek dat je zo even tussendoor leest, je moet er echt de tijd voor nemen en niet bang zijn om een dikke pil te lezen.