De verloren familie

Na het lezen van 'Het familieportret' van Jenna Blum verwachtte ik dat haar nieuwe boek zich wederom zou afspelen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Niets was minder waar, 'De verloren familie' is een prachtige roman, waarin de hoofdpersoon 'Peter' een overlever is van het concentratiekamp Theresienstadt. Zijn vrouw en twee dochtertjes overleefden de oorlog niet. Dit boek omschrijft prachtig dat het overleven van de gruwelijkheden van de oorlog en het verliezen van zijn familie zelfs jaren later nog grote impact heeft op het leven van Peter, maar ook van zijn nieuwe vrouw June en hun gezamenlijke dochter Elsbeth.
De roman is verdeeld in drie delen. Elk deel wordt verteld vanuit het perspectief van één van de drie gezinsleden. Ik vond dit emotionele verhaal prachtig om te lezen en het heeft me een heel nieuw beeld gegeven van de naoorlogse jaren in Amerika. Ook erg leuk zijn de menukaarten van Masha's, het restaurant van Peter, dat vernoemd is naar zijn eerste vrouw. Ik ben blij dat de cover van dit boek prachtig past bij mijn editie van 'Het familieportret', een absolute aanrader voor in elke boekenkast.

In De verloren familie van Jenna Blum wordt het verhaal verteld van Peter, die de Tweede Wereldoorlog overleeft en vervolgens in Amerika een nieuw leven opbouwt. Het boek leest vlot en het onderwerp is interessant, maar wordt helaas onvoldoende uitgewerkt.

Het boek bestaat uit drie delen die elk vanuit het perspectief van een andere persoon worden verteld. Op zich is dit een opzet die zich ervoor leent om de problemen en de gevolgen, die de verschrikkingen van de oorlog en de verdrongen herinneringen van Peter met zich meebrengen, van alle kanten te belichten, maar helaas ontbreekt de diepgang. De karakters worden onvoldoende uitgewerkt en ze ontwikkelen zich te weinig. De schrijfster valt zowel wat betreft personen als wat betreft verhaal en situaties terug op clichés, die over het algemeen weinig met de realiteit te maken hebben. De indruk ontstaat dat de schrijfster niet put uit eigen ervaringen bijvoorbeeld met betrekking tot trauma’s en therapie. Ze lijkt zelf weinig te hebben meegemaakt en onvoldoende echt vooronderzoek gedaan te hebben voor haar boek.

Wat ronduit irritant is, zijn de beschrijvingen van de kinderen in het verhaal en de manier waarop volwassenen met hen omgaan. Ook hier lijkt het erop dat de schrijfster zo goed als geen ervaring heeft met opgroeiende kinderen en opvoeding. Hoewel van begin af aan duidelijk is hoe oud de kinderen zijn, omdat de leeftijd genoemd is, wordt je elke keer weer op het verkeerde been bij de beschrijvingen van situaties en gedragingen. De vijfjarige wordt bijvoorbeeld de ene keer beschreven alsof het een peuter betreft (die nog 2x per dag een slaapje nodig heeft!) en een andere keer als een 9 of 10 jarige, die over wel zeer goede zwemvaardigheden beschikt voor een 5-jarige.

Aan het einde van elk deel in het boek, blijf je zitten met een aantal vragen, waarvan je verwacht dat ze aan het einde van het boek zullen worden beantwoord. Dit is helaas niet het geval. Zo’n open einde kan natuurlijk een functie hebben, maar hier lijkt het er eerder op, dat de schrijfster gewoon stopt met een deel vanwege gebrek aan inspiratie. Het boek eindigt helaas ook, geheel in stijl met de rest van het boek, met een cliché.

De Verloren familie van Jenna Blum is geen vervelend boek om te lezen als je een niemendalletje tussendoor wilt, maar voor échte diepgang en realiteit kun je beter een ander boek kiezen.

Dat de Tweede Wereldoorlog voor veel mensen niet ophield wordt door schrijfster Jenna Blum goed opgetekend. De Joodse Peter Rashkin heeft als enige van zijn familie de Shoah overleeft. Hij moet verder leven met de wetenschap dat zijn vrouw Masha en hun twee dochters, de tweeling Vivi en Gigi, op gruwelijke wijze slachtoffers zijn geworden van Nazi-Duitsland.
Als overlevende probeert hij in New York het leven weer op te pakken. Hij leert de niet-Joodse June kennen in zijn eigen New Yorks restaurant Masha en trouwt opnieuw. Hun huwelijk wordt bekroond met een dochter, Elsbeth. Hoe graag Peter Rashkin het dagelijks leven ook op wil pakken, lijkt het met het verstrijken van de tijd alsmaar moeilijker te worden. Hij kan en wil de herinnering aan zijn eerste gezin niet loslaten; sterker nog: de gedachtes aan zijn eerste gezin lijken alsmaar sterker te worden waardoor hij zich lijkt te isoleren van zijn tweede gezin met alle gevolgen van dien.
De schrijfster Jenna Blum heeft veel oog voor details; hierdoor is het voor ons als lezer niet moeilijk om de New Yorkse leefwereld van Peter Rashkin en zijn tweede gezin binnen te komen. Het verhaal en de schrijfstijl van het boek bindt en boeit ons -als lezers- al snel. Het verhaal zelf bestaat uit drie delen; vanuit de hoofdpersonages gaat deel 1 over Peter (1965) hoe hij letterlijk maar ook figuurlijke diepe littekens opliep in Nazi-Duitsland. Het tweede deel 2 gaat over zijn tweede vrouw June (1975), waarbij de impact van de littekens van haar man bij haar centraal staan en ten slotte gaat het laatste deel over hun dochter Elsbeth (1985) waarbij de gevolgen van de gezinsproblemen voor haarzelf centraal staan. Hierdoor wordt psychische druk van de Shoah zichtbaar bij Peter maar ook voor zijn partner June en hun dochter. Het resultaat is een boeiende inkijk in het leven van eerste- en tweede-generatie oorlogsslachtoffers en hun 'eenzame onderlinge verbondenheid in strijd' met hun verleden en het heden. Jenna Blum heeft een erg aangrijpend verhaal opgetekend en laat de lezers kennismaken met de gevolgen van oorlogsmisdaden die tot vier generaties grote impact hebben op hun dagelijkse levens.
Als bonus voor de lezer laat Jenna Blum goed de doorontwikkeling van de mooie stad New York zien doordat de drie boekdelen de jaren 1965, 1975 en 1985 beschrijven.
Het is een goed geschreven boek en het lezen ervan was een buitengewone ervaring die ik niet snel meer zal vergeten. Een zin uit het boek over lichamelijke maar ook over emotionele littekens vond ik het meest treffend: "hoe dieper de littekens zijn, des te minder kun je ze voelen".