Geschreven bij Kingsbridge 3 - Het eeuwige vuur
‘Het eeuwige vuur’ (‘A Column of Fire’) is het derde boek uit de Kingsbridge-saga van Ken Follett. Na de successen van de ‘De Pilaren van de Aarde’ en ‘Brug naar de Hemel’ zijn de verwachtingen hoog, maar daar heeft dit boek helemaal geen moeite mee. Iemand die deze reeks pas leert kennen moet trouwens niet afgeschrikt zijn, want naast enkele kleine verwijzingen is dit een losstaand verhaal.
Twee eeuwen na de gebeurtenissen van ‘Brug naar de Hemel’ wordt het leven in Kingsbridge bepaald door nationale en internationale politiek. Politiek die gestuurd wordt door religieuze strijd en de drang naar macht. Het hoofdpersonage Ned Willard en zijn naasten moeten elk een kant kiezen en de spanning wordt op de spits gedreven door de kroning van de protestantse Elizabeth I van Engeland. Haar koningschap wordt betwist door het katholieke Europa. Informatie en kennis worden de sleutel tot het verijdelen van moordaanslagen, opstanden en invasies.
Op prachtige wijze weet Follett het verhaal op te bouwen. In enkele pagina`s wijst hij de belangrijkste thema’s aan, zonder opvallend te zijn. Zo zijn de beloftes vanaf hoofdstuk een gezet. Rondom het thema van een onmogelijke liefde worden de grote religieuze, politieke en economische themas verder ontwikkelt. De verdere hoofdstukken zijn noodzakelijkerwijs inleidend door de verscheidenheid aan personages en locaties die geïntroduceerd moeten worden. Maar ook hierin weet Follett subtiele beloftes te verwerken die de lezer minutieus voorbereid op het verloop van het plot. Zijn beloftes bouwen een structuur als die van de kathedraal van Kingsbridge waarlangs de lezer met belangstelling voortschrijd.
Binnen deze structuur kan Follett een tijdspanne van 60 jaar uiteen zetten en daarin het levensverhaal van meerdere hoofdpersonages verwerken. Dat deze verhaallijnen zich op verschillende locaties in Europa afspelen maakt het verhaal enigszins complexer maar geeft het ook een grandeur die het geheel versterkt. Deze uitgebreidheid beperkt hem jammer genoeg in het dieper uitspitten van verscheidene historische gebeurtenissen die Europa kenmerken tijdens de 16e eeuw.
Toch blijft ‘Het Eeuwige Vuur’ boeiend door enscenering die de lezer gretig verwerkt om de slotsom van dit Europees historisch drama te ontrafelen. Dat een anders koude opeenvolging van historische gebeurtenissen zo tot leven komt, bewijst ook de kracht van Folletts’ personages. Het wisselend vertelstandpunt en de diepgang van de emoties en gedachtengangen slepen de lezer mee met de persoonlijke hoogtes en dieptes van deze personages. Follett slaagt er op die manier in om verschillende politieke discours een morele grond te geven waar de lezer zich mee verbonden kan voelen.
Het verhaal bevat ook enkele historische duidingen die de lezer een beter begrip geven van het dagelijkse leven in het Europa van de 16e eeuw. Deze duidingen zijn zo vervat in het verhaal dat ze noodzakelijke feiten lijken zonder saai te zijn. Zo geeft Follett de lezer een idee van welvaartsverschillen tussen de verschillende standen maar ook van de broosheid van die welvaart. Dat daarnaast sommige fait-divers zijn aangevuld met de creatieve vrijheid van de auteur, kan slechts ten goede komen voor de leesbaarheid.
Follett brengt verder enkele mooie wederkerende elementen aan die het boek samenbinden, wat gegeven de 800+ bladzijden wel mag. Deze elementen zitten niet alleen in het verhaal vervat maar ook in stijlelementen. Zo is de stijl van de proloog wederkerend en vormt zo een gemakkelijk punt van herkenning. Het gebruik van deze vormen verheft ‘Het Eeuwige Vuur’ boven een eenvoudige fictieve vertelling tot een literair werk aangenaam leest en tegelijk aanzet tot denken over een thema dat nog steeds actueel is.
Dit nieuwe epos van Ken Follett is vrijwel een verplichting voor elke boekenkast.