Geschreven bij De kleurloze Tsukuru Tazaki en zijn pelgrimsjaren
Zaterdag 11 januari, nadat Amsterdam zich in donkerte had gehuld, veranderde de stad in 1 grote leesclub en sprak men nog maar over 1 ding: De kleurloze Tsukuru Tazaki en zijn pelgrimsjaren, het nieuwste boek van Haruki Murakami. Van het Kattenkabinet tot het Okura, het Lloyd hotel tot ’t Japans cultureel centrum, Books&Bubbles tot Lab111 … 500 mensen praatten intiem met elkaar over het boek op verschillende locaties om na afloop, zo tegen elven, en masse naar het Comedy theater in de Nes te gaan waar die avond de Moeder van de leesclubs plaatsgevonden onder leiding van Anna Drijver en Jeroen Vullings.
De hoofdpersoon Tsukuru Tazaki (wat ‘veelpunt’ betekend) is omringd door mensen met kleurrijke namen. Totdat hij er plotseling helemaal alleen voorstaat. En hij geen idee heeft waarom. De melancholie druipt van de bladzijden. Net als de terugkerende thema’s van Murakami zoals eten, drinken, muziek, individualisme. En de zoektocht naar het leven zelf. En naar een moordenaar. Blijft het raadsel onopgelost, of zijn we uiteindelijk allemaal schuldig?
Na rivieren van Sake en wijn, bijgestaan door kilo's Japanse mix, bleven de meningen vrijwel onverdeeld: De kleurloze Tsukuru Tazaki en zijn pelgrimsjaren is zeker niet slecht, zeker niet. Slecht komt überhaupt niet in de vocabulaire voor wanneer het deze Japanse schrijver betreft, die in de nacht van zaterdag op zondag zijn 65ste verjaardag mocht vieren. Een echte Murakami bevat echter meer magisch-realistische elementen, meer gelaagdheid, neigt naar de mythische verhalen van bijvoorbeeld Isabelle Allende, waarin niet zelden de werkelijkheid en de droom innig met elkaar verstrengeld zijn (Het huis met de geesten, Ripper, De stad van de wilde goden )… De voor de hand liggende symboliek van de kleuren ('Maar zwart en wit – zoals twee van de hoofdkarakters heten – zijn toch geen kleuren?'), de chronologische verhaallijn ('Makkelijk…'), het ontbreken van katten ('Die komen toch in al zijn boeken voor?') en het zuinige geslobber ('Die halve glaasjes whisky… drink 's door!'). Het waren zaken die het boek uiteindelijk een gemiddelde brachten van een zeven. Maar wel een dikke.
Het 'Nani-ka' van Murakami
'Hij duikt diep, diep, diep in zijn hart. Het heeft niet met commercie te maken. Hij schrijft over 'Nani-ka'. Het 'iets' dat hem beweegt. Dat spreekt mensen erg aan.' 'We zijn te druk met de werkelijkheid bezig, waardoor er geen ruimte meer is voor onze werkelijke emoties. De leegte binnen ons, stapelt zich op. Wij zijn de band met onze eigen 'Nani-ka' kwijtgeraakt…' Twee Japanse fans in de schitterende documentaire Dinner with Haruki Marukami kunnen het niet beter verwoorden waarom hij zoveel mensen met zijn boeken raakt. Ook zijn nieuwste boek raakt weer aan het diepste wezen. Juist door de clichématige manier soms van hoe hij iemand beschrijft ('haar porseleinen kuiten'), of een metafoor gebruikt. Ze zijn functioneel. Ze voeden de zinloosheid waar de hoofdpersoon van is doordrenkt. Hij maakt het niet-alledaagse alledaags. ‘Iedereen heeft een 'Nani-ka' waarin alledaagse ervaringen verdieping krijgen en een eenheid vormen.' Daar schrijft Murakami over.
Wat verder te lezen van Murakami?
Tsukuri betekende mijn ontmaagding voor wat Murakami betreft. En omdat dit door de kenners niet als zijn beste boek wordt bestempeld, zie ik uit naar de andere boeken van zijn hand.
voor meer interviews, boeken & beleving: www.bol.com/boekenredactie
