De beste manier om iets tegen zelfkritiek te ondernemen is er inzicht in te krijgen, er compassie voor te voelen en die zelfkritiek vervolgens te vervangen door een vriendelijker reactie’. Dit zegt Kirstin Neff in haar boek Zelfcompassie waarvan dit jaar alweer de tiende druk verscheen en zo’n zeventienduizend exemplaren over de toonbank gingen. Verklaarbaar, want Zelfcompassie is een uitstekend hulpmiddel voor diegene die gelukkiger wil worden en spiritueel wil groeien.
We maken ons allemaal wel eens schuldig aan zelfkritiek. Hoe vaak vinden we ons uiterlijk niet goed genoeg? Of vinden we dat we beter hadden moeten presteren? Gaan we onszelf troosten als we kritiek van onze baas krijgen? Of gaan we meteen probleemoplossend te werk en negeren we onze pijn? Zelfkritiek is een vorm van zelfhaat die tot depressies en zelfs tot zelfmoord kan leiden, aldus Neff. We worden er in ieder geval niet gelukkiger van als we ons voortdurend een schop onder de kont geven. Aan de hand van haar eigen problemen schetst Neff de redenen waarom, en de manieren waarop we onszelf op de kop geven. En ze leert ons met oefeningen liefdevoller met onszelf om te gaan en daadwerkelijk gelukkiger te worden.
Neff is hoogleraar Human Development in Texas en onderzoekt de toepassing van zelfcompassie bij psychologische ontwikkeling. Zelfcompassie is een onderdeel van ’mindfulness’, dat weer uit het boeddhisme voortkomt. Wetenschappelijke onderzoeken wijzen uit dat zelfcompassie heilzaam is voor zowel lichaam als geest. Steeds meer klinisch psychologen gebruiken het bij hun therapie omdat het zo succesvol is.
In tegenstelling tot de gangbare methodes van ‘positief denken’ is er bij zelfcompassie ruimte voor het ervaren van je negatieve gevoelens. Neff leert je met deze gevoelens om te gaan en ze niet te ontkennen of weg te drukken. Ze verduidelijkt hoe je zelfcompassie kunt toepassen en tot welke veranderingen dat leidt. Zo brengt haar autistisch zoontje haar soms tot wanhoop en vertelt ze hoe deze methode hun helpt om weer tot rust te komen. Ook schuwt ze niet haar relatieproblemen onder de loep te nemen om ons bij te brengen hoe je met behulp van zelfcompassie een gezonde en stabiele relatie krijgt.
De oefeningen en geleide meditaties leren ons op een andere wijze met onszelf en onze problemen om te gaan. De oefening, waarbij je jezelf een brief schrijft vanuit het standpunt van een denkbeeldige vriend die je troost en zowel je zwakke als sterke kanten accepteert, is hiervan een voorbeeld. Het geeft een troostend en verzachtend gevoel. En geeft ons de kracht en moed om weer verder te gaan. Gebruikelijker is dat we onszelf verwijten maken wanneer we iets fout hebben gedaan. En daarvan krijgen we geen beter gevoel over onszelf. Verdergaan wordt een enorme opgave.
De geleide meditaties zijn als mp3’s te downloaden. Ze helpen je de opgedane kennis toe te passen. Met een zelftest kun je uitvinden hoe ver je inmiddels bent op het gebied van zelfcompassie. Maar pas op! Het is niet de bedoeling dat je jezelf bekritiseert om de hoogte van je score.
De betekenis van zelfcompassie, mindfulness en het belang van menselijke verbondenheid voor ons welbevinden wordt helder verwoord in dit zelfhulpboek. De vele praktische oefeningen helpen ons dieper inzicht te krijgen in onze eigen problematiek en hoe daar helend mee om te gaan. Ze zijn praktisch gericht, helder en prettig om te doen. Indien de oefeningen en theorie in de praktijk worden gebracht, kan het onze levens tot op een dieper en spiritueler niveau verrijken.
