Geschreven bij La Superba
Ilja Leonard Pfeijffer: 'La Superba' RN, Huizen, augustus 2019
De Arbeiderspers, 4e druk januari 2014 geschreven na een tweede lezing in 2019
Een heerlijk zwoel boek, vol duistere stegen en stikhete zon, vol meisjes en vrouwen
en spannende avonturen, steeds balancerend tussen waarheid en fictie.
De kracht van het boek is deels te danken aan de talloze beelden van die wonderlijke stad, Genua la Superba, waar alles zich afspeelt, zijn dwalen door straten, pleintjes en stegen, zijn uiteenlopende ontmoetingen en de sfeer die hij er bij op weet te roepen van kleurrijke terrasjes en nachtelijk leven, van armoede en ontucht, verliefdheid en trots, van aards en onderaards Genua.
Maar ook heeft het boek een verrassende leesbaarheid door de uitbundige overdrijving bij alles wat hij opschrijft, zowel in zijn taalgebruik als in de spannende avonturen die hij zijn lezer presen¬teert, soms misschien wat zoetig en niet heel origineel. Maar toch blijf je lezen.
Dat komt door die exuberante taal, en door zijn rijke fantasieën.
Eigenlijk is overdrijven niet het juiste woord. Vertien¬vou¬digen geeft zijn schrijfstijl beter weer. Maar juist daardoor worden de verhalen amusant, soms hilarisch. En hij schrijft heel vaak erg mooie zinnen met bloemrijke metaforen, en muzikale zinnen die zich wentelen om hun eigen as '). Zo'n boek is prettig lezen.
De ook exuberante zelfingenomenheid van Pfeijffer, die in het hele boek de ik-persoon is, moet je wel voor lief nemen. Zo is hij nu eenmaal.
De personages die hij ontmoet zijn vooral karikaturale flat-characters, maar zij worden grotesk en vermakelijk neergezet.
Van enige inhoudelijke ontwikkeling is geen sprake. Het hele boek is een aaneenschakeling van ontmoetingen en belevenissen die weinig of niets met elkaar te maken hebben.
Maar zij vormen een rijkgeschakeerde mozaïek, die in zijn totaliteit het Genua verbeeldt dat Pfeijffer ons wil tonen.
Toch weet hij aan het einde er een schijnbaar geheel van te maken door het een cyclische vorm te geven: 'het mooiste meisje van Genua', waar hij in het begin op valt, ontmoet hij opnieuw, en dat leidt tot een dramatische afloop. Mooi gedaan, want een boek zonder goed einde is een half boek - en dat kom je maar al te vaak tegen.
Wellicht was de omvang na een eerste afronding wat te gering naar Pfeijffers smaak, want hij heeft twee 'Intermezzi' ingevoegd die korte, geheel op zichzelf staande verhalen zijn.
Het eerste intermezzo gaat over 'Don', een aan lager wal geraakte Engelsman met 'een Cambridge-accent', die hier zijn dagen zit te verdrinken, maar geweldig kan vertellen over de indrukwekkende maatschap¬pelijke posities die hij ooit heeft gehad. Hij sterft helaas,
al drinkend, aan zijn terrastafeltje, zonder dat iemand dat aan¬vankelijk opmerkt. En die indruk¬wekkende posities heeft hij nooit bekleed. Een smakelijk verhaal, al heeft het met Genua weinig te maken.
In het tweede intermezzo vertelt Djibi, een Senegalese illegaal, het ver¬haal van zijn einde¬loze, gruwelijke en mens¬onterende tocht naar Europa, waar hij door zijn familie naartoe wordt gestuurd 'omdat je er slapende rijk wordt', een verhaal waarvan de grote lijnen ons regel¬matig in alle media onder ogen komen, maar wat door Pfeijffer wel heel indringend en héél menselijk wordt 'naverteld'. Het is een thema waar hij vaker over schrijft.
______________________________
') Ter illustratie 'een zin die zich wentelt om zijn eigen as':
… Toen begon de ellende met bewustzijn en het bewustzijn van de ellende … [blz.327]
