Animal farm ofwel ‘De Dierenboerderij’ had ik van mijn vader gekregen. Ik bekeek de achterflap van het boek en kuierde door enkele pagina’s. Wat mij aanvankelijk een typisch kinderboek leek, bleek al snel een prachtige allegorie te zijn op de communistische utopie, dat snel omkeert in een totalitaire dystopie. Geschreven door een van de meest bewonderde Britse auteurs van de vorige eeuw, George Orwell, pseudonym voor Eric Arthur Blair die dit boek op 42-jarige leeftijd schreef in 1943.
Vlak voor hij sterft, roept Old Major alle dieren van de boerderij samen om te zeggen dat de mensen hen onderdrukken. De ogen van de dierlijke boerderijbewoners gaan open.
Er komt een revolutie van de dieren tegen Mr. Jones, de boerderijbaas die zijn dieren verwaarloosde. De dieren, onder leiding van de varkens, winnen uiteindelijk de opstand. Het animalisme werd een feit. De varkens, die beduidend intelligenter waren, namen het voortouw. Toch woedt er een interne oorlog tussen Sneeuwbal en Napoleon. Uiteindelijk is het Napoleon, met behulp van zijn honden, die Sneeuwbal verjaagd.
Napoleon trok meer en meer de macht naar zich toe, werd alleenheerser, begon op twee poten te lopen en collaboreerde actief met de mensen. Dit alles terwijl Boxer en de andere dieren werkten tot ze erbij neervielen.
Verduidelijking:
Old Major, wordt aanzien als Karl Marx. Utopist die vlak voor zijn dood de ogen van de mensen opentrok tegen de alleenheerschappij van de tsaar (lees: Mr. Jones), ten voordele van het communisme (lees: animalisme).
De varkens, Bolsjewieken.
Sneeuwbal, staat voor Trostki, communist die het goed voorhad met het Russiche vol. (Lees: boerderijdieren)
Napoleon, staat voor Stalin. Een communist die meedogenloos regeerde.
Boxer: het hardwerkende paard dat de arbeidersklasse representeert.
Orwell heeft in zijn prachtige novel zowat alle aspecten van het communisme en haar economie besproken, alsook het politiek framework naar de burgers toe.
Hij laat Squealor, een ander varken dat de media representeert, steeds opnieuw en opnieuw het volk overspoelen met positieve cijfers, statistieken en jargon.
Soms waren de rechtvaardigingen voor mij wel zo indrukwekkend dat het verwarrend werd om te oordelen of de varkens kwaadaardige intenties hadden of niet.
Orwell behandelt ook de efficiënte productie met moderne technieken in fabrieken en zovele andere historische feiten die hij op een echt allegorische wijze verwerkt in zijn novel, wat het voor de lezer alleen maar boeiend maakt.
Animal Farm is vlot leesbare literatuur voor jong en oud, maar toch zet het tot nadenken aan.
Het is interessant om weten dat het boek werd uitgegeven in 1945, als reactie op het stalinisme in Rusland, maar het is toepasbaar op vele andere totalitaire régimes in zowel het heden als het verleden, als in Rusland en elders in de wereld.
Animal farm eindigt dan ook met een open einde waarin Orwell nogmaals benadrukt wat politiek gepamper met ‘het is voor je goed’ eigenlijk betekent.
Het wordt vaak gezegd dat iemand die niet veel leest toch dit meesterwerk heeft gelezen. En gelijk heeft hij. Ik raad dan ook aan om het boek meerdere malen te lezen om de magistrale politieke satire waar je de eerste keren niet bij stilstond nu beter te begrijpen.
Deze korte novel heeft een, prachtig geschreven, inhoud. Ik vind dan ook dat iedereen hem ooit eens heeft moeten lezen, want het is enerzijds een literaire klassieker, en anderzijds een allegorisch meesterwerk op een totalitaire ideologie die nooit mag overheersen!
