De kracht van kwetsbaarheid

“Het voelt als de droom waarin je bloot op het toneel, op straat, op je werk, op het vliegveld staat.” Om eerlijk te zijn heb ik zo’n droom best vaak. En als je niet bepaald een Doutzen Kroes bent is het dus altijd een nachtmerrie. Bloot is het woord dat in een onderzoek het vaakst werd genoemd om te omschrijven hoe het voelt: kwetsbaar zijn.

“Wat betekent het om je kwetsbaar op te stellen in een wereld die gericht is op perfectionisme?’ is de ondertitel van het prettig leesbare boek “De kracht van kwetsbaarheid”. Brené Brown is professor aan de Universiteit van Houston, waar ze 12 jaar onderzoek deed naar kwetsbaarheid en schaamte. Ze is bekend van een TEDtalk, die meer dan 16 miljoen keer werd bekeken. In het boek komen haar onderzoeksresultaten aan bod, die heel herkenbaar zijn, en ook veel ervaringen van haarzelf en mensen die zij tijdens haar presentaties ontmoette. Het is duidelijk geen zelfhulpboek, Brené gaat niet diep in op manieren om kwetsbaarheid toe te laten, maar een intrigerend en toegankelijk onderzoeksverslag.

Zij stelt, op basis van haar onderzoek onder andere bij succesvolle CEO’s, dat kwetsbaarheid de weg is naar betrokkenheid, naar risico’s durven nemen en innoveren. Hoe er met kwetsbaarheid wordt omgegaan in een team of organisatie, is onderdeel van de cultuur. “Cultuur is hoe wij de dingen hier doen.” Tien vragen om meer over de cultuur te weten te komen:
1. Welk gedrag wordt beloond en bestraft?
2. Waaraan en hoe besteden mensen hun middelen (tijd, geld, aandacht)?
3. Welke regels en normen worden nageleefd, gehandhaafd en genegeerd?
4. Voelen mensen zich veilig en gesteund? Durven ze vrijuit te praten over hoe ze zich voelen en te vragen om datgene waar ze behoefte aan hebben?
5. Wat zijn de heilige huisjes? Wie schopt er het eerste tegenaan? Wie zet ze weer overeind?
6. Welke verhalen zijn legendarisch en welke waarden spreken eruit?
7. Wat gebeurt er wanneer iemand faalt, teleurstelt of een vergissing begaat?
8. Hoe wordt er tegen kwetsbaarheid (en de bijbehorende onzekerheid, risico’s en emotionele blootstelling) aangekeken?
9. In welke mate spreken schaamte en onderlinge verwijten een rol en waaruit blijkt dat?
10. Is er ruimte voor ongemakkelijke gevoelens, bijvoorbeeld bij innovatie of feedback? Worden die genormaliseerd of juist vermeden? En hoe?

Deze vragen brengen de cultuur, en ook de kloof tussen wat we prediken, onze streefwaarden, en wat we feitelijk doen, onze praktijkwaarden naar voren. En hoe groter de kloof, hoe minder betrokkenheid er is met het team of de organisatie. En minder betrokkenheid leidt tot minder inzet, minder verantwoordelijkheid nemen, minder bijdragen aan de organisatie. Walk the talk is de boodschap, en binnen de cultuur van een bedrijf moet kwetsbaar opstellen gewaardeerd en bevorderd worden. Maar dat gebeurt dus niet altijd. Waarom niet?

Brené zegt dat we kwetsbaarheid associëren met negatieve emoties als angst, schaamte, verdriet, teleurstelling; emoties waar we het liever niet over hebben. Veel herkenbare voorbeelden van je kwetsbaar voelen komen uit haar onderzoek (en ik heb een selectie gemaakt van de mij meest aansprekende):
• Een onpopulaire mening uiten
• Om hulp vragen
• Je eigen bedrijf beginnen
• Iets schrijven of een kunstwerk maken
• Promotie krijgen en niet weten of je het kunt waarmaken
• Ontslagen worden
• Iets nieuws proberen
• Sporten in het openbaar, zonder conditie
• Opkomen voor jezelf bij kritiek of roddel
• Verantwoordelijkheid nemen voor wat je doet
Maar is dat nu zwakte? Of moed?

Brené Brene definieert kwetsbaarheid als onzekerheden trotseren, risico’s nemen en je emotioneel blootgeven. Moed tonen dus.

Ik vind het een waardevol boek. Het is mij aangeraden ten tijde van mijn herstel van mijn burn-out. Ik liep er er steeds weer tegen aan, dat ik mij zo enorm kwetsbaar voelde en dat terwijl ik mij altijd een stoere, sterke meid had gevonden, die zichzelf wel redde. Die werkelijkheid en dat beeld botsten met elkaar.
Het boek heeft mij doen inzien, dat hoewel het voor mij nieuw was om zo direct met mijn gevoel en kwetsbaarheid in contact te staan, dit mij niet 'zwak' maakte, in tegendeel! Het heeft mij eerst doen beseffen, dat ik het in een ander bewonder als hij/zij zich kwetsbaar durft op te stellen en dat het voor mij nodig was om - binnen mijn grenzen - aan mijn manager uit te leggen wat mijn burn-out met mij doet, dat ik mij kwetsbaar voel en hoe ik nu disfunctionele gedachten en gedrag aan het omvormen ben, zodat het een positieve bijdrage levert aan mijn herstel. Dat was voor mij een heel spannend gesprek maar, net zoals het boek beschrijft, bleek het delen over mijn kwetsbaarheid een heel krachtig middel te zijn. Het deed mij onwijs goed om mijn kwetsbaarheid ten overstaan van een ander te erkennen en het heeft mij veel respect en begrip opgeleverd bij mijn manager!
Ik ben de schrijfster van dit boek dan ook heel erg dankbaar!

Het boek legt ook uit, dat het bij een ander dumpen van al je sores niet hetzelfde is als delen over je kwetsbaarheid.

Wil je meer weten, lees het boek. Het kan je heel veel opleveren!

Deze recensie verscheen eerder op alexhoogendoorn.nl

‘Mijn nieuwe Super Soulmate‘ staat er op de cover. Het is een citaat van Oprah Winfrey die haar lof uit over Brené Brown. Ik wil Brené niet mijn soulmate noemen, maar met De kracht van kwetsbaarheid heeft ze mij er wel van overtuigd dat liefde altijd overwint.

Bij het horen van het woord ‘schaamte’ komt er bij velen wel een pijnlijke anekdote bovendrijven. Het gevoel van schaamte is zelfs zo sterk dat ze allesoverheersend kan zijn. Schaamte is de haai die rondzwemt in de zee van het leven totdat een enkele druppel bloed hem instinctief dwingt de hele zee op te eisen in zijn zoektocht naar zijn spartelende slachtoffer. Volgens Brené Brown, die per ongeluk schaamteonderzoeker werd, is onze samenleving zelfs gebouwd of schaamte en een ‘cultuur van nooit genoeg’. Dit is schadelijk, maar gelukkig heeft zij het tegengif: kwetsbaarheid.

In ‘De kracht van kwetsbaarheid’ vertelt Brené op een openhartige, spontane manier over haar tegenstrijdige gevoelens over kwetsbaarheid. Door eerlijk te zijn over hoe zij in het leven staat, maakt ze de theorie toegankelijk en herkenbaar. Je kunt je makkelijk identificeren met Brené omdat zij het boek heeft geschreven als onderzoeker die erkent ook mens te zijn. Haar theorie is gebaseerd op haar jarenlange ervaring als schaamteonderzoeker, maar ze haalt ook andere onderzoeken aan. Dit maakt het boek compleet.

Het voelt niet als een wetenschappelijk onderbouwd boek en misschien is dat ook wel wat dit boek zo sterk maakt. Het voelt alsof je een openhartig en diepgaand gesprek voert met iemand die ook niet perfect is, iemand die haar imperfectie heeft omarmd, en nu haar kennis en ervaring wil overbrengen. Samen werk je toe naar een bezield leven. En dat is volgens Brené de equivalent van geluk.

Ik wil je niet te veel vertellen over de inhoud van het boek, niet meer dan de kern die ik hierboven heb beschreven. Ik wil je zelf op reis sturen om met Brené te ontdekken hoe geluk zich in jouw leven manifesteert. Toch geef ik je drie tips die ik naar aanleiding van het boek heb geformuleerd:

1. Wees kwetsbaar op de juiste momenten en tegen de juiste personen.
2. Geloof dat het het risico waard is je kwetsbaar op te stellen, want hoe groter het risico, des te groter de vreugde als het goed uitpakt.
3. Leef vanuit overvloed en niet vanuit schaarste.

‘De kracht van kwetsbaarheid’ is een inspirerend boek over moed, kwetsbaarheid en leven vanuit overvloed waarbij Brenés liefdevolle benadering van het leven een gids is naar bezield leven.