Maarten van Rossem sloot zichzelf op met een stapel boeken over de geschiedenis van de economie en beschreef in een boekje van 128 pagina’s welke ontwikkelingen leidden tot de kredietcrisis. De verbanden die hij legt en de achtergronden die hij schetst, onderschrijven zijn conclusie dat ze is veroorzaakt ‘door het ideologisch gedreven wanbeheer’ van de Amerikaanse samenleving (-)’. Het geeft een overzichtelijke analyse van de oorzaken van de kredietcrisis en daarmee de mondiale economische situatie van vandaag.
Kan dat in iets meer dan honderd pagina’s? Ja, want het overzicht en de verbanden leiden vlot tot de conclusie dat het nog niet over is en waarom. Daarvoor neemt de schrijver je wel in hoog tempo mee door acht decennia economische en politieke ontwikkelingen. Was je daar al in geïnteresseerd dan zet hij ze vooral overzichtelijk op een rijtje. Is het onderwerp nieuw voor je, dan vormen de verwijzingen naar sleutelfiguren en de geraadpleegde literatuur je volgende stappen in nader onderzoek.
Van Rossem is historicus, maar beperkt zich niet tot gebeurtenissen en de verbanden daartussen. Naast geschiedenis en politiek, verdiepte hij zich in economie en de waarde van mathematische weergaven van die werkelijkheid, de wiskundige modellen de risico’s zo gruwelijk onderschatten. Gelukkig gaat hij – hoewel kort – ook in op de rol van menselijk gedrag. Economen en in hun kielzog ook bestuurders die ze adviseerden, zagen de mens altijd als ‘individu (dat) in economisch opzicht rationeel handelt’ (pag. 59). Hij verwijst naar ‘vermakelijk onderzoek’ van onder meer Daniel Kahneman en Amos Nathan Tversky naar de manier waarop wij beslissingen nemen.
De conclusie die de auteur trekt is niet erg hoopgevend. De oorzaak voor de crisis ligt bij de Verenigde Staten van Amerika, de grootste economie van de wereld, een land dat ten prooi is gevallen aan decennialange marktpropaganda. Het is hopeloos verdeeld en mede door haar democratische systeem onmachtig de oorzaken van de kredietcrisis structureel weg te nemen.
Van Rossem ziet meer in ons Europese ‘Rijnlandse model’, markteconomieën met sterke overheden die over het belang van haar bevolking waken, een redelijke infrastructuur, onderwijs en gezondheidszorg waarborgen en een vangnet biedt dat echte armoede voorkomt. In een volgende druk zou een nieuw hoofdstuk over de eurocrisis niet mogen ontbreken.
