Geschreven bij De aanslag
Het hoofdpersonage van ‘De Aanslag’ is Anton Steenwijk. Aan het eind van de oorlog wordt de NSB’er Ploeg voor het huis van Anton’s buren neergeschoten, de buren verslepen het lijk tot voor Anton’s huis. Wanneer Anton’s broer Peter het leek ook probeert te verslepen, wordt hij door de Duitsers gezien. Als wraak vermoorden ze Anton’s broer en ouders. Anton woont daarna bij zijn nonkel en tante in Amsterdam. Wanneer Anton later terugkeert naar Haarlem, en in zijn straat liep voelde hij angst. In dit stuk kan je je gemakkelijk inleven in het verhaal en begrijp je wat Anton voelt. Anton trouwt en zijn vrouw bevalt van een dochter. In 1966 gaan ze naar de begrafenis van een oud-verzetsstrijder, waar hij Takes tegenkomt, de man die Ploeg had vermoord. Toen Anton zijn ouders vermoord werden, zat hij eventjes in een cel met een meisje. Dit meisje was de medeplichtige van Takes. Het meisje werd later geëxecuteerd, nu besefte hij pas dat zijn vrouw het beeld weerspiegelde van het meisje waarmee hij in de cel zat. Hierna scheidde hij van zijn vrouw, later hertrouwde hij. Rond zijn veertigste kwam hij in een depressie, omdat hij de oorlog nooit had kunnen verwerken.
Het boek begint met “Ver, ver weg in de tweede wereldoorlog”. Maar wanneer je begint te lezen, lijkt het wel een paradox. Je zit echt ‘in’ het verhaal en totaal niet ver weg. Dit vind ik dan ook echt een van de sterkste punten van het boek. Je wordt er zodanig bij betrokken dat het soms eng lijkt. Af en toe heb je het gevoel dat je keuzes al vaststaan, dat Mulisch je op een bepaalde manier bestuurt en je een mening laat vormen over wie goed en wie slecht is.
Wanneer je het boek leest, ervaar je geen spanning. Er komen ook geen speciaal onverwachte wendingen in voor. Dit wil echter niet zeggen dat het een voorspelbaar, of slecht boek is. Boeken als deze hebben geen spanning nodig, omdat ze je aandacht er op een andere manier bijhouden. Wanneer je hoort dat een boek niet spannend is, zou je kunnen denken dat het een saai boek is, maar dit is in geen geval waar.
Een van de andere pluspunten is dat er geen echt moeilijke woorden zitten en dat het vlot geschreven is. Je kan het boek bijvoorbeeld ergens lezen waar er veel achtergrond lawaai is, omdat je je niet moet concentreren op de ingewikkelde zinsconstructies of overmatig gebruik van adjectieven.
Zoals jullie waarschijnlijk wel al gedacht hadden, ben ik alleen maar positief over dit boek. Ik raad het boek aan iedereen aan, tenzij je echte spanning of fantasie zoekt. Het boek gaat je nooit vervelen, en drukt je soms met je neus op de feiten over de willekeur van sommige mensen. Wanneer je het boek gelezen hebt, besef je dat er eigenlijk ook bepaalde levenslessen in verwerkt zitten. De kans is groot dat je er een andere levensvisie aan overhoudt.
